Kanser, en çok korkutan hastalıkların başında geliyor.
Kansere yol açan faktörleri bilmek, kansere karşı önlem almak, korunmak, periyodik uygun check-up yaptırmak, erken teşhis ve tedavide çok büyük önem taşıdığı gibi hayat da kurtarabiliyor.
Kanser basit olarak, bir hücrenin veya bir dokunun kısmen otonom olarak aşırı büyümesidir.
Vücudumuzda dokuların, organların en küçük birimi olan hücrelerin büyümesi ve fonksiyonları, bir program gibi yol gösteren, hücre çekirdeğinde bulunan kromozom denilen yapılarda bulunan genlerle, kontrol edilmektedir. Genlerin yapı taşı olan DNA molekülünde, mutasyon dediğimiz değişiklikler, kanserlere ve birçok metabolik hastalıklara yol açmaktadır. İnsanlarda ortaya çıkan kanserlerin %10´u kalıtımsaldır.
Genetik yanında, kansere yol açan, fiziksel, kimyasal ve biyolojik maddeler de bulunmaktadır ve bunlar karsinojen olarak tanımlanır.
1. İyonize radyasyon (X ışınları):
Lösemi, osteosarkom, tiroid kanseri, deri kanseri, meme kanseri ve yumuşak doku sarkomu riski artırır.
2. İyonize olmayan radyasyon (elektromanyetik dalgaları, ultraviyole ışınlar);
Ultraviyole güneş ışınları, uzun bir süre sonra bile, melanom ve bazal hücreli deri kanserlerinin ortaya çıkmasına neden olabilir.
3. Virüs enfensiyonları;
Hepatit B virüsü; Karaciğer Kanseri
Ebstein Barr Virüsü; Burkit Lenfoma, Hodgkin Lenfoma)
HIV virüsü; Kaposi Sarkomu
4.Kimyasal karsinojenler
a) Sigara; akciğer kanseri ve sinir sistemi tümör riskini artırmaktadır.
b) Pestisidler; zararlı organizmalara karşı kullanılan kimyasal maddeler
c) Asbest; ısı, ses izolasyonunda kullanılan lifli kimyasal madde, akciğer kanserine zemin hazırlar.
d) Aflatoksinler; Aspergillus flavus türü mantarların ürettiği, özellikle fıstık, pul biber olmak üzere besinlerdeki toksik metabolitlerin, karaciğer, kalın bağırsak ve meme tümörleriyle ilişkili olduğu görülmüştür.
e) Fitalat, azo boyaları gibi kimyasal karsinojenler, lösemi başta olmak üzere, hepatoblastoma, böbrek tümörü yumuşak doku sarkom ve nörolojik tümörlere eğilimi artırdığı tartışılmaktadır.
f) İlaçlar; bazı antiviral ve antibiotikler, dietilstilbestrol(DES)
g) Yanmış yağ, et ve kızartmalı besinlerin mide, barsak tümörlerini tetiklediği düşünülmektedir
h) Rafine, işlenmiş besinler, kimyasal gıda katkı maddeleri birçok hastalıkla birlikte, çok farklı kanserlere de zemin oluşturmaktadırlar.
Ne yapalım, Ne yapmayalım!
? Sigara içmeyelim.
? Trafiğin yoğun olduğu yerlerden uzak duralım.
? Küçük yaştan itibaren, telefon, bilgisayar ve televizyonla, uzun süre başbaşa kalmayalım.
? Giysi ve yataklarda, pamuk ve yün tercih edelim.
? Plastik ve aşırı boyalı oyuncaklar almayalım.
? Okul ürünlerini alırken, seçici ve dikkatli olalım.
? Evde kullanılan halı ve benzeri eşyaların sentetik olmamasına dikkat edelim.
? Aşırı miktarda, parfüm, deterjan ve benzeri kimyasallar kullanmayalım.
? Yüksek ısıda, yağda kızarmış ya da yanmış besinleri (patates, sebze, et ve benzeri) yemeyelim.
? Halen tartışmaların yaşandığı mikrodalga fırınları rastgele kullanmayalım.
? Salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş, koruyucu kimyasalların bulunduğu hazır besinleri özenle seçelim. Mümkün olduğu kadar az tüketelim.
? Beyaz un ve şekerin yoğun olduğu besinlerden uzak durmaya çalışalım.
? Meşrubat ve meyve suyu yerine, taze sebze ve meyve tüketelim.
? Dengeli beslenme kültürü kazanmaya çalışalım.