Yapay zeka direksiyon başında hayat kurtaracak
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, trafik kazalarının önemli bir bölümü sürücü yorgunluğu ve dikkat dağınıklığı nedeniyle meydana geliyor. Yaşar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Yapay Zeka Mühendisliği Ana Bilim Dalı Tezli Yüksek Lisans Programı’nın ilk mezunlarından biri olan Cennet Kocabıyık Gür, tezinde bu soruna çözüm buluyor.
Direksiyon başında uzun saatler geçiren sürücülerde yorgunluk ve uyku hali, kazalara davetiye çıkarıyor. Özellikle uzun yolculuk yapan sürücülerde, fark edilmeden gelişen saniyelik dalgınlıklar, gözlerin kapanması veya reflekslerin yavaşlaması ölümcül sonuçlara yol açabiliyor. Bu noktada, teknolojinin sunduğu yapay zeka ve derin öğrenme çözümleri hayat kurtarıcı bir rol üstleniyor. Dikkat uyarı sistemleri, yüz tanıma ve göz takip kameraları halihazırda birçok araçta kullanılıyor. Sürücü yorgunluğunun hızlı ve doğru bir şekilde ölçülmesi için görsel ve işitsel veri analizini entegre eden çok modlu bir sürücü izleme sistemi ile göz durumu, esneme davranışı ve konuşma aktivitesini eş zamanlı olarak değerlendiriliyor. Oluşturulan sistem, uzun mesafe taşımacılığı ve filo yönetimi gibi bireysel sürücüleri destekleyen teknolojilerde önemli bir rol oynuyor.

Sürücüyü uyarıyor
Yaşar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Yapay Zeka Mühendisliği Ana Bilim Dalı Tezli Yüksek Lisans Programı mezunu Cennet Kocabıyık Gür, "Sürücü Yorgunluğunun Tespiti için Gerçek Zamanlı Çok Modlu Derin Öğrenme Sistemi" adlı tezinde bu sistemlerin kapsamını genişletmeyi amaçladı. Sürücülerin yorgunluk belirtilerini gerçek zamanlı olarak tespit etmeyi amaçlayan bir sistem tasarlayan Gür, yalnızca görüntü tabanlı çalışan sistemlerden farklı olarak ses verisini dahil etti. Kamera ile sürücünün göz hareketleri izleniyor; gözlerin kapanması, esneme ya da uyuklama gibi yorgunluk belirtileri tespit ediliyor. Mikrofon sayesinde ise sürücünün konuşma durumu tespit ediliyor ve ekranda "konuşuyor" uyarısı veriyor. Bu, sürücünün dikkatinin dağılmasına neden olabilecek durumların belirlenmesinde önemli bir avantaj sağlıyor. Böylece sürücünün hem görsel hem işitsel davranışları derin öğrenme algoritmalarıyla bir araya getirilerek çok daha güvenilir bir yorgunluk analizi yapılabiliyor.

Göz hareketi, esneme ve konuşma analizi
BMC’de Elektrik-Elektronik Sistem Tasarım Mühendisi olarak Avrupa Birliği tarafından zorunlu hale getirilen Genel Güvenlik Yönetmeliği (General Safety Regulation) sistemlerinin ticari araçlarda devreye alınması sürecinde aktif rol alan Cennet Kocabıyık Gür, "Sistem yalnızca yorgunluk tespitleri yapmakla kalmıyor; aynı zamanda sürücüyü de uyarıyor. Eğer gözlerin kapanması, esneme, konuşma ve uyku hali belirtileri saptanırsa ekranda görsel bir uyarı beliriyor ve aynı anda sesli ikaz devreye giriyor. Böylece sürücünün anlık farkındalığı artırılıyor ve birkaç saniyelik dalgınlığın büyük bir kazaya yol açmasının önüne geçilmesi hedefleniyor. Sistem, göz kırpma veya yüz ifadesi gibi bireysel göstergelere odaklanan standart yöntemlerin aksine, üç temel davranışsal işareti eş zamanlı olarak değerlendiriyor: göz durumu, esneme davranışı ve konuşma aktivitesi. Eş zamanlı çalışan sistem bileşenleri arasında görüntü işleme, ses analizi ve kullanıcı arayüzü modülleri bulunuyor. Görsel ve işitsel uyarılar sürücü yorgunluğunu gösteriyor. Yapılan deneysel testlerin sonuçlarına göre, sistem değişen yüz pozisyonları, aydınlatma şartları ve bireysel ifade farklılıkları gibi değişkenlere karşı büyük bir kararlılıkla çalışabiliyor" dedi.

"Hedefim bu sistemleri daha erişilebilir hale getirmek"
Genel Güvenlik Yönetmeliği sisteminin kademeli olarak yürürlüğe girdiğini ve 2026 yılında sürücünün uykuya dalma ve dikkat kaybı belirtilerini daha hassas şekilde tespit eden ADDW (Gelişmiş Sürücü Uyuşukluğu ve Dikkat Uyarısı) sisteminin devreye gireceğine dikkat çeken Gür, şunları söyledi:
"Sürücü yorgunluğunu izleyen teknolojiler her geçen gün daha ileriye taşınıyor. Ben de yaptığım tez çalışmasıyla bu gelişen teknolojilere kendi katkımı ekleyerek, sürücü güvenliğini artıracak daha etkili çözümler ortaya koymayı hedefledim. Yani aslında akademik çalışmam, doğrudan iş hayatımda karşılaştığım gerçek bir ihtiyaca cevap verme hedefiyle şekillendi. Teorik bilgilerle pratik mühendislik deneyimimi birleştirerek hem sektöre hem de akademiye katkı sağlayacak bir proje ortaya koymaya çalıştım. Benim için bu tez, yalnızca bir akademik zorunluluğu yerine getirmek değil; aynı zamanda mevcut teknolojilerin geliştirilmesine yönelik geleceğe dönük bir adım oldu. Günümüzde araçlarda benzer sistemler zaten bulunuyor, ancak benim hedefim bu teknolojileri daha güvenilir, daha hızlı ve daha erişilebilir hale getirmek. Geliştirdiğim prototipin ilerleyen yıllarda farklı araç tiplerinde uyarlanarak sürücü güvenliğini artırmaya ve kazaların azaltılmasına katkı sağlayabileceğini düşünüyorum."



İŞKUR gençlik programı yeni dönemde büyüyerek başlıyor

Milletvekili Ün; "Gözaltılar uluslararası sularda hukuksuz olarak yapıldı"

Kendisinden haber alınamayan kadın evinde ölü bulundu

Kayganlaşan yolda otomobil istinat duvarına çarptı: Karı koca hayatını kaybetti

TARİŞ Pamuk Birliği'nde 'zimmet' iddiaları derinleşiyor

Komşu katili için müebbet hapis kararı

Demirci’de binlerce kişi Filistin’e destek için yürüdü

Manisalı sanatçıdan da kan örneği alınacak

MHP İl Başkanı Tosuner'den Saruhanlı'da esnaf ziyareti

Başkan Cıllı, MHP'li Tosuner'i ağırladı

KEMİKLİDERE'DEN NEVŞEHİR'E KÜLTÜR YOLCULUĞU

Kula’da facianın eşiğinden dönüldü: Otomobil orta refüje çıktı

Vidanjörün altında kalan motosiklet sürücüsünün acı sonu

Suç örgütü lideri Necati Arabacı, İzmir'de yakalandı

Köpeğe ateş etti, karı kocayı vurdu: 1 ölü, 1 yaralı

Tıpta ender rastlanan dev tümör ameliyatla çıkarıldı

İŞKUR gençlik programı yeni dönemde büyüyerek başlıyor

Milletvekili Ün; "Gözaltılar uluslararası sularda hukuksuz olarak yapıldı"

Kendisinden haber alınamayan kadın evinde ölü bulundu

Kayganlaşan yolda otomobil istinat duvarına çarptı: Karı koca hayatını kaybetti

TARİŞ Pamuk Birliği'nde 'zimmet' iddiaları derinleşiyor

Komşu katili için müebbet hapis kararı

Demirci’de binlerce kişi Filistin’e destek için yürüdü

Manisalı sanatçıdan da kan örneği alınacak

MHP İl Başkanı Tosuner'den Saruhanlı'da esnaf ziyareti

Başkan Cıllı, MHP'li Tosuner'i ağırladı

KEMİKLİDERE'DEN NEVŞEHİR'E KÜLTÜR YOLCULUĞU

Kula’da facianın eşiğinden dönüldü: Otomobil orta refüje çıktı

Vidanjörün altında kalan motosiklet sürücüsünün acı sonu

Suç örgütü lideri Necati Arabacı, İzmir'de yakalandı

Köpeğe ateş etti, karı kocayı vurdu: 1 ölü, 1 yaralı

Tıpta ender rastlanan dev tümör ameliyatla çıkarıldı

İyot eksikliği, zekâ geriliğinin en önemli nedeni

Silahlı saldırıda ölen mermer ustasının son paylaşımı üzdü

Ormanlık alanda ölü bulunan üniversite öğrencisi Teslime'nin mektubu savcılığa teslim edildi

Çöp kamyonunun ezdiği yaşlı kadın hayatını kaybetti

https://www.youtube.com/@kardelengazetesi45/videos
Sanat 14.09.2025 10:00:00 1096 0

Tarih: 14.09.2025 10:00 Güncelleme: 14.09.2025 10:20
Haberi Sesli Oku
8.10.2025 08:23:00