Hayatımızda yaptığımız her işte şuur çok önemlidir. "Saldım çayıra Mevla kayıra" anlayışı ile rast gele yapılan bir çalışma hiç fayda vermez. Çünkü amacı belli olmayan okumayı bekleyen en büyük tehlike şudur. Okuduğu metne kendini verememek. Böylece çok az zaman harcanarak yapılabilecek bir iş için çok uzun zaman harcanır. Dikkat tam yoğunlaşmadığı için de okunan metin doğru olarak anlaşılamayacaktır. Oysa okuyucu okuma amacını belirleyerek buna uygun okuma tekniklerini yerinde kullanırsa okuma hem daha kısa sürede, hem de daha iyi anlaşılacaktır. İnsanların okuma amaçlarını ikiye ayırabiliriz.
SÜREKLİ KULLANILACAK BİLGİ EDİNMEK İÇİN OKUMA
Ders çalışırken yapılan okuma elbette gazete, dergi okumayla aynı olmaz. Çünkü ders çalışma için ayrılan sürede mutlaka belli bilgiler kalıcı olarak öğrenilmelidir ve unutulmamalıdır. Çünkü bir bilgi ihtiyaç duyulduğunda hatırlanıp kullanılamazsa bir işe yaramaz. Her şeyden önce hangi dersin nerede, ne zaman, ne şekilde, kimlerle, ne kadar sürede nasıl çalışılacağının belirlenmelidir. Bunun için haftalık ve aylık bir plan yapılarak çalışılmalıdır. Yapılan çalışmalarda verimli olma şartı mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Buda aktif okuma yapılmalıdır. Aktif okuma 3 aşamada gerçekleşir:
Ön Okuma: Çalışma hakkında bilgi sahibi olmak ve ilgi uyandırmak için yapılır. Ortalama 5 dakika ayrılmalıdır.
Çalışılan konunun başlıkları, koyu yazılmış bölümleri varsa özet kısımlar, hızlıca okunmalıdır. Böylece çalışılan konu hakkında bir fikir elde edilmelidir. Bu konularla ilgili sorular hazırlanarak konuyla ilgili neler öğrenileceği tespit edilmiş olur. Bunun en kolay yöntemi başlıkların soru yapılmasıdır. Böylece çalışılan konuya ilgi çekildiği için daha iyi konsantre olunarak çalışmaya daha dikkatli başlanmış olur.
Anlayarak Okuma: Bütün dikkat okunan metin üzerine verilerek yapılmalıdır. En az 40-45 dakika ayrılarak olur. Yapılan çalışma fosforlu ya da kurşun kalemle işaretlenmesi lazımdır. Böylece daha sonra çalışmak istendiğinde bu işaretlerden yararlanılabilir. Bu işaretlenen yerin daha sonra yazılması yapılan çalışmanın verimini kat kat artırır.
Çünkü yapılan araştırmalara göre 7 defa okumaktan 1 defa yazmak daha iyidir. Bütün bu çalışmalar kesinlikle tam anlaşılmadan geçilmemelidir. Çünkü tam öğrenilmeyen konular çabuk unutulur.
Tekrar: Çalışılan konuların yapılan çalışmadan hemen sonra %40-50`sinin unutulduğu tespit edilmiştir. Bu unutmanın olmaması için yüksek sesle anlatarak 5 dakikalık bir tekrarın çok büyük faydası vardır. Bu şekilde çalışılan konunun eksiklerini hemen tespit ederek ortadan kaldırmak kolay olacaktır . Bu tekrarlar
a) dersten hemen sonra
b) günlük
c)haftalık
d)aylık
e)dönemlik
yılık şeklinde düzenli olarak yapılabilirse çok faydalı olacaktır.
KENDİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN OKUMA
Genellikle bu tür okumalarda gözden geçirme yöntemi tavsiye edilmektedir. Yani okunan metni hızlıca göz gezdirerek ana fikri yararlanılacak düşünceler tespit edilmelidir.
Fakat boş zamanların değerlendirilmesi amacıyla okunan roman, fikir yazısı gibi eserler aktif okuma yöntemiyle okunabilir. Bu tür okumalarda aşağıdaki hususlara dikkat edilmelisidir. Kitap, dergi, gazete gibi kaynaklardan alınan bilgiler kendini geliştirme amaçlıdır. Bu tür kaynaklardan bilgi alırken çoğu zaman ihmal edilen önsöz, giriş, yazarın hayatı ve içindekiler gibi bölümler çok önemlidir. Hususiyle de makalelerde giriş, gelişme, sonuç bölümlerine dikkat edilerek okunmalıdır. Gazeteler ise önce seçmeli okunarak hızlıca göz gezdirilmeli, daha sonra seçilen bölümler dikkatli bir şekilde okunmalıdır.
Bu tür okumalar düşünce ufkumuzu geliştirir. Boş zamanlarımızı daha iyi değerlendirmemize imkan verir. Güzel konuşma becerimizi geliştirir.
Burada dikkat edeceğimiz okuduğumuz metnin zorluk derecesi, bizim için önemi ile ona ayırdığımız sürenin doğru orantılı olmasıdır. Yani sözlük kullanmak icap eden çok zor bir yazıyı hemen bitireceğiz diye acele acele geçersek bir şey anlamadığımız gibi ayırdığımız kısa süreyi de boşa geçirmiş oluruz. Unutmamalıdır ki bu kısa süreler toplanırsa hayatımızda çok uzun sayılabilecek bir zaman eder.
Kısaca ne amaçla okuduğumuzu bilerek o amaca uygun okuma türünü çok iyi tespit edip anlayarak hızlı okumak çok önemlidir.
UYGULAYICIYA NOT
Konu öğretmen tarafından anlatıldıktan sonra öğrenci parçayı AHOT'a göre okur. Daha sonrada test uygulanır.
sayfanın tam ortasına çizilen hayali bir çizgiye bakılarak satırın başındaki ve sonundaki kelimeleri okuma çalışmaları yapılır.
