1. Farz olan gusül abdesti: Cünüblük, hayız ve nifas hallerinden dolayı gusül abdesti almak farzdır.(165)
2. Vacib olan gusül abdesti: Ölüye gusül abdesti aldırılması (yani gasl edilmesi) vacibtir. Ayrıca cünüb olan kâfir; sonradan müslüman olmuş ise, onun da gusül abdesti alması vacibtir.(166)
3. Sünnet olan gusül abdesti:Resûl-i Ekrem (sav)`in: "Cum`a namazına gelen kimse gusül abdesti alsın"(167) buyurduğu bilinmektedir. Dolayısıyle Cum`a ve bayram namazlarına, gitmeden önce gusül abdesti almanın sünnet olduğu hususunda ittifak edilmiştir.(168) Hacc için ihram`a girerken ve Arefe günü vakfe için gusül abdesti almak da sünnettir.
4. Mendub ve müstehab olan gusül abdesti: Mekke-i Mükerreme ve Medine-i Münevvere`ye girmek için alınan gusül abdesti mendubtur. Ayrıca cinnet geçiren bir kimsenin, bu halden kurtulduktan sonra gusül abdesti alması müstehabtır. Esasen aklı zelzeleye veren her olaydan (Baygınlık, cinnet vs.) sonra gusül abdesti almak; alimlerimiz tarafından tavsiye olunmuştur.
GUSÜL ABDESTİ İLE İLGİLİ DİĞER MESELELER
332 Cünüb, hayız ve nifas hallerinde olan mükelleflere (bu hallerden temizlenmedikleri süre içerisinde) haram olan birtakım fiiller mevcuttur. Bunlar;
a) Bir ayet-i kerime miktarı dahi olsa Kur`an-ı Kerim okuyamazlar ve O`na (Kur`an`a) el süremezler.(169) Ancak dua ve zikir yapmalarında herhangi bir mahzur yoktur.
b) Hayız ve nifas halindeki kadınlar namaz kılamazlar ve oruç tutamazlar. Zira hayız hali kadından namazı iskat eder ve oruç tutmasını da haram kılar. Hayıs ve nifas halinden kurtuldukları zaman geçirmiş oldukları farz oruçları kaza ederler. Ancak namazı kaza etmezler. Zira Hz. Aişe (r.anha)`nın şu kavli vardır: "Bizden birisi Resûl-i Ekrem (sav)`in zamanında hayızdan temizlendiği zaman orucunu kaza ederdi. Namazını kaza etmezdi."(170)
c) Cünüb, hayız ve nifas halinde olan mükellefler; cam`i ve mescidlere giremezler, Kâbe-i Şerif`i tavaf edemezler.(171)
d) Hayız ve nifas halindeki hanımlarla, nikâhlı eşleri (Kocaları) cim`a`da bulunamazlar. Bu halde iken cim`a yapmayı helâl gören kimselerin küfrü üzerinde durulmuştur.(172) Ancak (Helâl görmemekle beraber) nefislerine uydukları için cim`a ederlerse haram işlemiş olurlar. Ayrıca keffaret vermeleri de gerekir.
333 Cünüb olan bir kimse; gusül abdesti almayı namaz vaktine kadar tehir etmekle günahkâr olmaz.(173) Ancak derhal yıkanması daha evlâdır.