'Glutensiz' ifadesi, sağlıklı anlamına gelmiyor
Çölyak hastaları ve gluten hassasiyeti olan bireyler için özel olarak üretilen ekmek ve benzeri gıdalar son dönemde sağlıklı bireylerin de diyet listelerinde yer almaya başladı. Söz konusu ana akım beslenme şekline ilişkin dikkat çeken uyarılarda bulunan Medicana Sağlık Grubu Beslenme ve Diyet Bölümü'nden Uzm. Dyt. Mısra Aydın, "Sağlıklı bireyler için glutensiz diyet, gereksiz kısıtlamalara ve dengesizliğe yol açabilir. Unutmayın; önemli olan gluteni tamamen kesmek değil, beslenme kalitesini genel olarak iyileştirmektir" ifadelerini kullandı.
Sağlıklı beslenmek isteyen de kilo vermek için diyet yapan da popüler kültürün getirdiği yeni trende uyum sağlayarak glutensiz beslenmeye yöneliyor. Gluten hassasiyeti olmayan ya da çölyak hastası olmayan bireylerin de glutensiz gıdaları tercih etmesinin doğruluğu konusunda uyarılarda bulunan Medicana International İzmir Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Mısra Aydın, ‘Sağlıklı birey glutensiz beslenmeli mi?' sorusuna açıklık getirdi. Glutenin; buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein grubu olduğunu açıklayan Uzm. Dyt. Mısra Aydın, "Çölyak hastaları için gluten ciddi bir tehdittir. Bu bireylerde gluten, bağışıklık sistemini tetikleyerek ince bağırsak duvarına zarar verir, besin emilimini bozar ve uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Çölyak hastalığı kesin tanı konmuş bireyler için ömür boyu glutensiz beslenme zorunludur. Bunun dışında bir de "gluten duyarlılığı" dediğimiz, çölyak hastalığı olmayan ama gluten tükettiklerinde şişkinlik, baş ağrısı, yorgunluk gibi semptomlar yaşayan bireyler var. Bu durumun tanısı zordur, çünkü elimizde net bir test yoktur. Tanı, genellikle diğer hastalıklar dışlandıktan sonra konur" dedi.
Sağlıklı bireyler için faydadan çok zarar getirir
Sağlıklı bireylerin glutensiz beslenmesine gerek olmadığını dile getiren Uzm. Dyt. Mısra Aydın, "Yanlış yönlendirilmiş bir diyet, zamanla faydadan çok zarar getirebilir. Gluten içeren tam tahıllar, lif, B vitaminleri, demir ve çinko gibi birçok değerli besin öğesini barındırır. Bu tahılları diyetten çıkarmak, bu besin öğelerinin eksikliğine yol açabilir. Bunun yanı sıra, glutensiz ürünlerin büyük kısmı işlenmiş ve düşük besin değerine sahip ürünlerdir. Birçok glutensiz ekmek veya bisküvinin içeriğinde pirinç unu, mısır nişastası gibi lifsiz karbonhidratlar yer alır. Bu da kan şekerinin daha hızlı yükselmesine neden olabilir" diye konuştu.
Kilo vermenizin nedeni glutensiz beslenmek değil
Kilo vermek için glutensiz beslenmenin sağlıklı bireylerde bir fayda sağlamadığını aktaran Uzm. Dyt. Mısra Aydın, "Glutensiz beslenen bazı bireylerin kilo verdiği gözlemlenebilir. Ancak bu kilo kaybı glutenin değil, çoğunlukla işlenmiş gıdaların ve rafine karbonhidratların azaltılmasının sonucudur. Yani kişi glutensiz beslendiği için değil, daha az fast food, şekerli gıda ve paketli ürün tükettiği için kilo verir. Benzer şekilde, bazı bireyler glutensiz beslenmeye geçtiklerinde sindirimlerinde rahatlama hissedebilir. Ancak bu durumun nedeni gluten değil, irritan gıdaların genel olarak azaltılması ya da psikolojik etkiler olabilir. Bilimsel olarak, çölyak hastalığı veya duyarlılığı olmayan bireylerde gluteni kesmenin sindirime doğrudan katkısı olduğuna dair güçlü kanıtlar yoktur" ifadelerini kullandı.
Yetersiz ve dengesiz beslenmeye neden olabilir
Sağlıklı bireylerde glutensiz beslenmenin potansiyel risklerine değinen Uzm. Dyt. Mısra Aydın, "Glutensiz beslenmenin potansiyel risklerinden biri de beslenme yetersizlikleridir. Özellikle lif, B12 vitamini, folik asit, demir ve çinko eksiklikleri sık görülür. Ayrıca glutensiz diyet uygulayan birçok kişi, doyurucu alternatifler bulmakta zorlandığı için aşırıya kaçabilir ya da dengesiz beslenebilir. Bu durum da uzun vadede hem bağışıklık sistemini hem de sindirim sistemini olumsuz etkileyebilir. Bazı sporcuların glutensiz diyeti performanslarını artırmak amacıyla tercih ettikleri görülüyor. Ancak bilimsel araştırmalar, glutenin performans üzerinde doğrudan olumlu ya da olumsuz etkisi olduğunu göstermiyor. Performanstaki iyileşme, genellikle daha temiz, dengeli ve düzenli bir beslenme düzenine geçilmesinden kaynaklanıyor. Glutensiz beslenme, doğru kişilere ve doğru şekilde uygulandığında son derece faydalı olabilir. Ancak herkesin kendi bedenini dinlemesi ve moda diyetlere kapılmadan önce mutlaka bir beslenme uzmanına danışması gerekir. Sağlıklı bireyler için glutensiz diyet, gereksiz kısıtlamalara ve dengesizliğe yol açabilir. Unutmayın; önemli olan gluteni tamamen kesmek değil, beslenme kalitesini genel olarak iyileştirmektir" diye konuştu.
