Çiftçi İçin Yeni Fırsat Kapısı Kültür Mantarı Üretimi

Şemsi Bayraktar, binlerce çiftçi ailesinin geçim kaynağı haline gelen mantar üreticiliğinin her yıl daha da geliştiğini belirtti.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, binlerce çiftçi ailesinin geçim kaynağı haline gelen mantar üreticiliğinin her yıl daha da geliştiğini belirterek, "2004 yılında 15 bin ton olan kültür mantarı üretimi, 2012 yılında 33 bin 750 tona çıktı” dedi.

Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Bayraktar, yaptığı açıklamada, besin değeri açısından mantarların, demir, bakır, magnezyum ve potasyum gibi çeşitli mineraller, B, C ve D vitaminleri içerdiğini belirtti.

İyi bir karbonhidrat sağlayıcısı olan mantarların yüzde 19-35 oranıyla yüksek kalitede protein kaynağı olduğunu vurgulayan Bayraktar, içeriğindeki polisakkaritlerden dolayı sağlık açısından yarar taşıdığına dikkati çekti.

Bu ve bunun gibi sebeplerden dolayı dünyada tüketim acısından önemli bir yere sahip olan mantarların, yüzde 6’sının tıbbi açıdan önemli oldukların vurgulandığı bilgisini veren Bayraktar, ayrıca geleneksel Çin tıbbında da mantarların halen kullanıldığını belirtti.Türkiye’de uzun bir geçmişe sahip olmayan kültür mantarcılığının, son yıllarda hızlı bir gelişme gösterdiğini bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:

“2004’te 15 bin ton olan mantar üretimimiz, 2012 yılında yaklaşık 33 bin 750 ton olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de özellikle büyük kentlerde tüketimi hızla artan kültür mantarı, çiftçi için yeni fırsat kapısı oldu. Binlerce çiftçi ailesinin geçim kaynağı haline gelen mantar üreticiliği, her yıl daha da gelişmektedir.Türkiye’de kültür mantarı üretimi Akdeniz, Marmara, İç Anadolu ve Ege bölgelerinde yaygın olarak yapılmaktadır.

Ülkemizin kültür mantarı üretiminin 2012 verilerine göre yüzde 73’ünü Akdeniz Bölgesi üretmektedir. Kültür mantarı üretimimizin büyük bir kısmını oluşturan Akdeniz Bölgesi’nde kültür mantarı üretim miktarının yüzde 72’sini tek başına Antalya’nın Korkuteli İlçesi’nde yapılmaktadır. Antalya’nın Korkuteli İlçesi, 17 bin 739 ton kültür mantarı üretimiyle toplam ülke üretiminin yarısından fazlasını karşılıyor. Karadeniz, Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde ise üretim miktarı çok azdır.”

Karadeniz Bölgesi’nde arazi yapısının sınırlı, parçalı ve engebeli olmasının tarımsal faaliyetleri engellediğini vurgulayan Bayraktar, “Bu engele karşın; bölgenin iklim koşullarının uygunluğu, yıl boyu düşük maliyetle mantarcılığın yapılabilmesine olanak tanımaktadır. Bu sebeple üretimi yapılan tarımsal faaliyetlere ek üretim kaynaklarının araştırılması, çiftçi ailelerinin gelir seviyelerinin iyileştirilmesi çalışmaları içinde, kültür mantarcılığının yaygınlaştırılması konusunun önemi artmaktadır” dedi.

Üretim ve tüketim artışına rağmen, Türkiye’de kişi başına yıllık kültür mantarı tüketiminin 580 gramla, 2-2,5 kilogram olan Avrupa Birliği ülkelerinin oldukça gerisinde kaldığını belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:

“Ülkemizde kişi başına tüketilen mantar miktarı, Avrupa Birliği ülkelerinin kişi başına düşen yıllık tüketiminin çok altındadır. Ülkemizin mantar üretimine uygun bir yapısı olmasına rağmen, kişi başına mantar tüketiminin yetersizliği mantar üretiminin gelişmesi açısından bir sorundur.

Mantar yetiştirilecek olan alanın nemi, ısısı ve havalandırması kontrol edilebilecek şekilde olmalıdır. Ülkemizde mantar üretimi, yılın belli mevsimlerinde boş kalan soğuk hava depolarında, seralar ve modern mantar işletmelerinde, mağaralarda ve genellikle evlerin kullanılmayan bodrum katlarında yapılmaktadır. Atıl durumda bulunan mağaraları, devletin değerlendirilmesi gerekir. Bu sayede üreticilerimize mantar üretimi için uygun alan oluşturulmuş olacaktır.

2008 yılında kilogramda 3,37 lira olan üreticinin eline geçen fiyat seviyesi, 2009 yılında 3,35 inmiş, 2010 yılında 3,91 liraya çıkmış, 2011 yılında 3,76, 2012 yılında ise 2,80 liraya düşmüştür.”

Bodrum katlarında yapılan mantar yetiştiriciliğinin üreticilere ekonomik olarak ek bir getiri sağlamasının girdi masraflarının yüksek olmasına bir nebzede olsa tampon görevi yaptığına dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:

“Bunun yanı sıra küçük aile işletmeciliği şeklinde üretilen mantarların üretim yerlerinin çoğunluğunun arsa statüsünde olmasından dolayı, üreticilerimizin Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtları yapılmamakta, bundan dolayı da desteklerden yararlanamamaktadırlar. Ayrıca ÇKS kayıtları yapılmadığı için Sebze Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkındaki Yönetmeliğin ilgili hükmü nedeniyle 1 Ocak 2014 tarihinde sona erecek olan geçiş döneminden sonra alıcılar, üreticiler adına bildirimde bulunamayacaklar ve dolayısıyla üreticilerimiz ürünlerini pazarlamada sorunlar yaşayacaklardır. Üreticilerimizin bu sorununun çözülmesi için arsa vasfında olan araziler üzerinde örtü altı yetiştiricilik yapan üreticilere getirilen ‘Örtü Altı Kayıt Sistemi’ne benzer bir ‘Mantarcılık Kayıt Sistemi’nin getirilmesi şarttır.

Mantar üretim maliyetinin en önemli girdisi olan komposttan alınan katma değer vergisinin (KDV) indirilmesi de birim maliyetlerin düşmesini sağlayacak ve tarımsal üretime ek gelir olarak yapılan mantarcılığa üreticilerimizi teşvik edecektir.”

Bayraktar, taze mantar üretiminin yanı sıra, pazar isteklerine uygun olarak konserve, kurutma ve benzeri şekillerde ürünlerin pazarlanabilmesi için ihtiyaç duyulan tesislerin kurulmasına yönelik verilen hibelerin yanı sıra, verilecek olan düşük faizli kredilerin ülke mantarcılığının gelişimine hız kazandıracağını bildirdi.