SARUHANLI - Türkiye’de ve dünyada organ bekleme listelerinin çoğunu böbrek nakli hastaları oluşturuyor. Ülkemizde organ nakline ihtiyaç duyan hastaların yüzde 86.4’ü böbrek nakli için bekliyor. Böbrek naklinde alıcı ve verici arasındaki eşleşme hayati önem taşıyor. Bu doğrultuda Türkiye’nin öncü sağlık kuruluşlarının desteği ile “TÜBİTAK-1003 Sağlık Hizmetleri Çağrı Programı” kapsamında yürütülen “Kadavradan böbrek naklinde alıcı-verici eşleştirmesi için istatistik karar destek sistemlerinin geliştirilmesi” adlı proje, destek almaya hak kazandı. Ana proje ile birlikte “Kadavradan böbrek naklinde alıcı-verici eşleştirmesi için klinik karar algoritmalarının geliştirilmesi” ve “Donör olarak incelenen bireylerin HLA doku tipi sıklıklarının saptanması” adıyla iki alt proje yürütülüyor.
Ege Üniversitesinden 6 araştırmacı ve 2 bursiyerin yer aldığı, yürütücülüğünü Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Pembe Keskinoğlu’nun yaptığı ana proje kapsamında böbrek yetmezliği hastalarında böbrek nakli sürecinde en uygun alıcı-verici eşleştirmenin geliştirilmesi yönünde istatistik verilerinden destek alınarak çalışmalar yapılıyor.
Ege Üniversitesinin organ naklinde referans bir kurum olduğunu belirten Rektör Prof. Dr. Necdet Budak, “Organ nakli konusunda pek çok ilki başarmış bir merkeze sahibiz. Aralarında üniversitemizden araştırmacıların da bulunduğu ülkemizin seçkin bilim kurumlarından akademisyenlerden oluşan proje ekibi, böbrek naklinde alıcı ve vericinin eşleşmesine yönelik örnek bir çalışma yürütüyorlar. Farklı üniversitelerden araştırmacıların bir araya gelerek yürüttükleri bu projenin çıktılarının sağlık sistemimize faydalı olacağına inanıyorum. Proje ekibini ve proje dahilindeki tüm sağlık kuruluşlarımızı tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum” diye konuştu.
Projenin, Ege Üniversitesi ortağı olan Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Keskinoğlu, “Projedeki amacımız; ülkemizde kadavra nakillerinin verilerini 30 yıl geriye yönelik değerlendirilerek, istatistik karar destek sistemleri ile böbrek naklinde alıcı-verici eşleştirmesi için en uygun istatistik modeli tahminlemek ve modelde etkili değişkenleri belirlemektir. Sonucu en iyi tahminleyen istatistik modeli temel alarak ve bu modeli klinik kararlarla birleştirerek, ulusal düzeyde hizmet sağlayan, Sağlık Bakanlığının kullanımına sunulacak böbrek nakli için bir hesaplayıcı sistem geliştireceğiz. En çok nakil yapan ve izleyen üniversite ve eğitim araştırma hastanelerinin araştırmada yer alması ile bu çalışmanın sonuçlarının ülke düzeyinde uygulama için başlangıç oluşturacaktır” dedi.
“30 bin kişinin doku tipi sonuçları değerlendirilecek”
Ege Üniversitesinin yürütücülüğünü üstlendiği “Donör olarak incelenen bireylerin HLA doku tipi sıklıklarının saptanması” alt projesinden bahseden Doç. Dr. Keskinoğlu, “Bu çalışmada, toplumun doku tipi sıklığının tespiti adına, projedeki merkezlerden en az 30 bin kişinin doku tipi sonuçları değerlendirilecek. 1990-2020 yılları arasında böbrek verici, kök hücre vericilerinin doku tipi sıklıkları belirlenerek bu sıklık dağılımları, toplum sıklık dağılımı olarak ana proje eşleştirme hesaplamalarında kullanılacak. Böbrek alıcılarının doku tipi sıklıkları ve PRA (panel reaktif antibody) oranı saptanarak bu oranlar ana proje istatistiklerinde değişken olarak incelenecek.” diye konuştu.
Projenin uygulama alanları olarak Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kan, Organ, Doku Nakli Hizmetleri Dairesi Başkanlığı, Ege Üniversitesi Organ Nakli Uygulama ve Araştırma Merkezi, Bozyaka Eğitim Araştırma Hastanesi Organ Nakli Birimi, Tepecik Eğitim Araştırma Hastanesi Organ Nakli Birimi, Dokuz Eylül Üniversitesi Organ Nakli Merkezi, İstanbul Üniversitesi (Çapa) Organ ve Doku Nakli Merkezi, Marmara Üniversitesi Organ Nakli Birimi, Hacettepe Üniversitesi Organ Nakli Merkezi, Gazi Üniversitesi Organ Nakli Merkezi ve Ankara Üniversitesi Organ Nakli Merkezi yer alıyor.
