SAĞLIK - Modern yaşamın bacaklardaki izleri varisler? Eskiden öğretmen veya doktor hastalığı olarak bilinen varis, günümüzde ofiste saatlerce hareketsiz oturarak çalışan kişilerin de kâbusu oldu. Sadece uzun süre ayakta kalmak değil, sürekli oturmak da varis sebebi olarak karşımıza çıkıyor. Kalp ve Damar Cerrahı Prof. Dr. Barış Çaynak, tüm günü sabit bir şekilde ayakta veya oturarak geçirenleri uyarıyor: ?Asıl yorgun olduğunuzda egzersiz yapın! Ayaklarınızı günde 3 kez, 5´er dakika 70 derece yukarı kaldırın!?
SÜLÜK TEDAVİSİ İŞE YARAMAZ, ENFEKSİYONA SEBEP OLUR!
Altınbaş Üniversite Hastanesi Medical Park Bahçelievler Kalp ve Damar Cerrahı Prof. Dr. Barış Çaynak, varisten korunma yollarını ve ameliyatsız varis tedavisinin ayrıntılarını anlattı?
Varis için kimler risk altındadır konusu günümüz şartları sebebiyle değişti. Eskiden varis doktor veya öğretmen hastalığı olarak biliniyordu ve uzun süre ayakta hareketsiz bir şekilde durmaya bağlı olarak görülen bir rahatsızlıktı. Şimdilerde varis bir ofis hastalığı olarak karşımıza çıkıyor. Ayaklar sarkık şekilde bütün gün ofiste oturmak da tıpkı ayakta durmak kadar varis sebebi. Ciddi seviyede ilerlemiş olan varislerin en büyük sebebi genetik geçiştir. Ailesinde varis hastalığı olanlarda büyük bir oranda genetik geçiş görülüyor. Varis oluşumunda tek bir mekanizma yoktur.Varis bir damar hastalığıdır ve tedavisi kalp ve damar cerrahı tarafından yapılmalıdır. Sülük tedavisi veya diğer çağ dışı tedavi yöntemleri varis için uygun yöntemler değildir. Varisi için sülük tedavisi yapıp çok ciddi enfeksiyon sorunları yaşayan kişilerle karşılaşıyoruz. Uygulanan bu yöntem bacakta kızarma, selülit ve şişmeye sebep oluyor. Küçücük bir varis için yapılan bir sülük tedavisi neredeyse bacağın tümünde enfeksiyon ve ize sebep oluyor. Bu tarz uygulamaları kesinlikle önermiyoruz.
YÜZMEK VARİSTEN KORUR
Varise karşı mutlaka hareketli yaşamak gerekiyor. Varis ile ilgili şikayetler en çok gün sonunda ortaya çıkıyor. Ayaklarda ağırlık hissi, şişlik, gece ayağa kramp girmesi, ayak bileğinde kaşıntı, ayak tabanında yanma ve sürekli ayakları oynatma isteği varisin başlıca belirtilerindendir. Gün sonunda bütün bu şikayetlerin üzerine egzersiz yapan kişiler, eve rahatlamış bir şekilde dönüyorlar. Ama ?Ben çok yoruldum, eve gidip oturayım? dediğin zaman bu şikayetler geceye kadar devam ediyor.Gece krampları oluyor ve ertesi gün kişinin daha yorgun bir şekilde uyanıp, daha da ağır şikayetler yaşamasına sebep oluyor. Bu nedenle düzenli egzersiz çok önemlidir. Egzersiz yaparken özellikle diz altı kaslarını değil, üst bacak ve alt karın kaslarını çalıştırmak önemli. Pilates, yoga, yürüyüş ve yüzme varise karşı en çok fayda görülen egzersizlerdendir.
GÜNDE 3 KEZ BACAKLARINIZI YUKARI KALDIRIN
"Günde en az 3 sefer, 5´er dakika uzanır vaziyetteyken, ayakları 70 derece yukarı doğru kaldırmak varis gelişimini engeller" diyen Kalp ve Damar Cerrahı Prof. Dr. Barış Çaynak, "Bacağa soğuk uygulanması da varise iyi gelenler arasında. Duş sonrası soğuk suyla ayakları yıkamak varislere iyi gelen basit uygulamalardır. Kişide hiçbir varis problemi olmasa bile çok fazla ayakta veya oturarak sabit duracakları zaman (toplantılarda veya uzun yolculuk yapacaklarında) koruyucu varis çorapları kullanmalıdır. Varis çorabı yoğun durağan günlerde gün sonunda oluşabilecek şikayetleri ortadan kaldırıyor. Aslında en çok yorgun hissedilen günler spor yapılmalı. Hem üst bacak, hem de alt karın kaslarını çalıştırdığı için; yüzmek varisten korunmak için en iyi yöntemdir" dedi.
AMELİYATSIZ VARİS TEDAVİSİ
Varis bir damar hastalığıdır ve bu hastalığın tedavisi kalp ve damar cerrahı tarafından yapılır. Defalarca varis tedavisi, köpük uygulamaları, lazer tedavileri görmüş kişilerle karşılaşıyoruz ve ?Daha önce hiç bacak ultrasonu çektirdiniz mi?´ diye sorduğumda ?Hayır hiç yapılmadı´ diyorlar. Oysa iç damarları görmeden etkin bir tedavi uygulanması mümkün değildir. İç varis sorunu çözülmeden varis sorunu ortadan kalkmayacaktır ve varis gittikçe büyüyecektir. Bu nedenle iç varis olup olmadığını tespit etmek çok önemlidir. İç varisin tek bir mekanizması yoktur. Genelde varisler kapak yetmezliğine bağlı bağlı olarak görülüyor fakat kimi zaman bir takım başka nedenleri de olabiliyor. Bu nedenleri birbirinden ayırt edip, nedene yönelik tedavi yapmak başarılı sonuçlar elde etmek açısından önemlidir. Erken dönem varis şikayetleri varken veya bunlarla birlikte bacakta görsel olarak örümcek ağı gibi olan kılcal varisler bulunduğunda bacak ultrasonu ile bir iç varis tespit edilebilir. Varise sebep olan ana damar dolaşım dışı bırakılır.
"Artık varis ameliyatı değil, varis işlemi yapılıyor" diyen Kalp ve Damar Cerrahı Prof. Dr. Barış Çaynak, "Çünkü artık varis tedavisi kesisiz ve dikişsiz, günü birlik işlemlerdir. Varisli damarı görmek için hastaya doppler (bacak ultrasonu) yapılıyor. İşlemde de doppler eşliğinde, varise sebep olan damar devre dışı bırakılıp, dolaşım derin damara veriliyor. Eskiden yaptığımız o damarı kasıktan kesip, derin damardan ayırmak ve içerden çekip çıkarmaktı. Çok ilerlemiş varislerde hala bu yöntemi kullandığımız oluyor fakat erken dönemde teşhis edilen varislerde dopplerle damarın içerisine girip, damarı içeriden kapatabiliyoruz. Ameliyatla yapılan aynı işlemi tek bir iğne ile yapıyoruz. Damarı kapatmak için radyo frekans ve lazer gibi bazı enerji kaynaklarından faydalanıyoruz veya damarı içeriden yapıştırıcılar ile yapıştırıyoruz. Varis erken dönemde tedavi edildiğinde ameliyatsız çözümleniyor ve hastalar çok daha rahat ediyorlar. Oluşacak büyük varislerin de önüne geçiliyor. Varis tedavisi günü birlik olarak uygulanıyor. Tedaviden sadece birkaç saat sonra hasta evine dönebiliyor" diyor.
Varisin genelde ilaçlı bir tedavisi yoktur. Aromaterapi, krem vs. gibi alternatif ürünlerin varise olumlu bir etkisi yoktur. İleri derecede semptomatik olan varis şikayetleri yaşayanlarda işe yarayan ilaçlar vardır. Fakat bunlar semptomatik ilaçlardır yani tedavi edici değildir.
VARİS ÇORABI GİYİN
Kompresyon tedavisi yani varis çorabı kullanımı en etkili tedavi yöntemlerindendir. Varis çoraplarının pek çok çeşidi bulunmaktadır. Kişiye özel tedaviye uygun olarak seçilmesi açısından mutlaka bir uzmana danışılmasında fayda
BY-PASS´TA VARİSLİ DAMAR KULLANILAMAZ
Hastalar genellikle, ilerleyen zamanlarda by-pass ameliyatı olurlarsa, bacak damarını kullanıp kullanmayacağımızı merak ediyorlar. Varisli damar by-pass ameliyatında kullanılamaz. Bu nedenle kişi ilerleyen dönemlerde by-pass ameliyatı oluğunda o damarı kullanmıyoruz
KADINLARIN ŞİKAYETİ KOZMETİK GÖRÜNÜM
Büyük varislerin dışında daha küçük varis sorunları da vardır. Onlar iç damarlara bağlı olmadan sadece bacakta görülen küçük kılcal damarlar şeklinde olabiliyor. Kadınlar bu küçük kılcal damarlardan erkeklere oranla daha fazla rahatsız oluyorlar. Bu tür varisler genelde diz arkasında görülüyor. Eğer bu kılcalları etkileyen bir iç damar yoksa sadece köpük tedavisi (skleroterapi) ile varisi tedavi ediyoruz. Köpük tedavisi varisli damarı kapatmaya yönelik bir işlemdir ve damarın kapanması, bacaktaki siyahlaşmış damar görüntüsünün ortadan kalkmasını sağlıyor.