SAĞLIK - İçilen her bir sigarada sağlığa zarar veren ve insanı zehirleyen binlerce kimyasal madde bulunuyor. Bu kimyasal maddelerin 81 tanesinin doğrudan kansere neden olduğu biliniyor. Sağlıklı bir yaşam için sigaraya hiç başlamamak gerekse de, sigarayı bırakmak da yeniden daha sağlıklı olmak için büyük önem taşıyor. Sigara içen kişilerin yaşadıkları sağlık sorunları, sigarayı bıraktıkları günden itibaren düzelmeye başlıyor. Memorial Ankara Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü´nden Prof. Dr. Metin Özkan ?09 Şubat Sigarayı Bırakma Günü? öncesinde sigarayı bırakmanın insan sağlığı üzerindeki olumlu etkileri hakkında bilgi verdi.

Bırakın ömrünüz uzasın

Sigara içen insanların neredeyse tamamı sigaranın zararlarının farkında olsalar da içmeye devam etmektedir. Bunun nedeni insanları sürekli sigara içmeye zorlayan ve çok güçlü bağımlılık yapan nikotin adı verilen maddedir. Nikotin, çok güçlü bir psikolojik uyarıcıdır ve eroin, kokain ve alkolden daha güçlü bağımlılık yapar. Nikotin beyne ulaştığında bazı hormonların salgılanmasına neden olarak zevk alma, gevşeme, sakinleşme ve konsantrasyon artışına neden olmaktadır. Ancak zamanla bu değişikliklerin devam edebilmesi için vücut daha fazla nikotine ihtiyaç duyar. Böylelikle içilen sigaranın miktarı artar. İçilen her sigara insan hayatından 12 dakika çalmaktadır. Sigara içenlerde 15-20 kat daha fazla kanser görülmektedir. Sigara sadece kansere neden olmaz. KOAH denilen hastalığın da %90´dan fazla nedeni sigaradır. Ayrıca sigara içenlerde; kalp krizi geçirme, beyin damar hastalıkları, felç ve bacak kangreni riski daha fazladır. Sigara içen kadınlarda; düşük yapma, erken doğum, düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma, kısırlık riski yüksektir. Sigara erkeklerde de kısırlık ve iktidarsızlığa neden olmaktadır.

Sigara isteği geldiğinde yürüyüş yapıp müzik dinleyebilirsiniz

Birkaç denemeyle bırakamamış olmak kişinin iradesizliğine değil sigaranın çok güçlü bağımlılık yapıcı özelliğine bağlıdır. Özellikle bıraktıktan sonraki ilk 3 hafta içinde zorlanma yaşanması normaldir. Sigara bırakmaya çalışan kişi kendini yargılamadan ve suçlamadan mücadele etmelidir. Sigarayı bıraktıktan sonra yaşanabilecek sıkıntılar; sinirlilik, huzursuzluk, dikkat dağınıklığı, uykusuzluk, isteksizlik, kabızlık, iştah artışı olarak sıralanabilir. Bu durumlarda yürüyüşe çıkmak, duş almak, spor yapmak, müzik dinlemek, aşırı çay ve kahve içmemek, ılık süt içmek ve baş ağrıları için gerekirse ağrı kesiciler almak genellikle çözüm olabilmektedir. İştah artışı ve kabızlık durumunda bol su içilmesi, meyve ve sebze tüketilmesi, sakız çiğnenmesi tavsiye edilmektedir.

Elektronik sigara da sağlığa zararlı

Sigarayı bırakmak için atılacak ilk adım, bırakma günü belirlemektir. Daha sonra ise uzman desteği alınmalıdır. Bu destek aileden, doktordan veya etkinliği kanıtlanmış tedavi yöntemlerinden alınabilir. Nikotin sakızları, nikotin bantları gibi ?nikotin yerine koyma tedavileri? veya nikotinin etkilerine benzer etkileri olan ilaçlar kullanılarak bu bağımlılıktan kurtulmak mümkün olabilmektedir. Doktor kontrolünde kullanılan bu yöntemler tüm dünyada başarıyla uygulanmaktadır. Sigara bırakma konusu maalesef çok fazla suiistimal edilebilmektedir. Etkinliği kanıtlanmamış ama eczanelerde kontrolsüz bir şekilde satışı yapılan bazı maddeler ve bazı yöntemler ciddi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Bunlara son zamanlarda kullanımı giderek yaygınlaşan elektronik sigaralar da dahildir. Elektronik sigaraların içinde de sigara da olduğu gibi kanserojen maddeler bulunmaktadır. Bu ürünlerin sigarayı bıraktırmadığı araştırmalarla kanıtlanmıştır. 

Sigarayı bırakmanın sağlık üzerindeki olumlu etkileri:

• Nabız, kan basıncı ve vücut ısısı 20. dakikada normale döner.
• Kandaki karbonmonoksit gazı 24. saatte hızla azalır.
• Sigarayı bıraktıktan sonraki 2 hafta - 3aylık süreçte; efor kapasitesi artar, öksürük ve balgam azalır, solunum rahatlar, koku ve tat alma duyuları iyileşir, bağışıklık sistemi güçlenmeye başlar, diş ve parmaklardaki sarı lekeler kaybolur.
• 1. yılda kalp krizi geçirme riski %50 azalır, beyin kanaması ve bacaklardaki damar hastalığı (Burger) riski %30-50 azalır, KOAH gibi solunum yetmezliğine yol açabilen akciğer hastalıklarının ortaya çıkması engellenir veya varsa ilerlemesi durur.
• 5. yılda ağız, gırtlak, yemek borusu, idrar torbası kanseri riski yarı yarıya azalır.
• 10. yılda felç olma riski 5-10 yıl içinde hiç sigara içmemiş olanlarla aynı düzeye iner, akciğer kanseri, ağız, gırtlak, yemek borusu, idrar torbası, böbrek, pankreas kanseri riski azalmaya devam eder.
• 15. yılda kalp koroner damar hastalığı ve kalp krizi riski hiç sigara içmeyenlerle aynı olur.

Bunların yanı sıra sigarayı bırakmak çevrenizdeki insanların yaşamına da olumlu yönde yansımaktadır. Özellikle çocuklarda pasif maruziyet nedeniyle görülen bronşit, kulak iltihaplanması ve astım riski azalmaktadır. Sigarayı bırakan kişi artık kötü kokmamakta ve çevresine iyi örnek olmaktadır. Ayrıca uzun vadede ciddi bir maddi kazanç da sağlayarak, sigaraya harcadığı parayla kendine ve sevdiklerine daha faydalı şeyler alabilmekte veya birikim yapabilmektedir.