MANİSA - CHP Manisa Milletvekili ve Tarım Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Bekir Başevirgen, ülkede yaşanan et krizi ile ilgili olarak iktidarın aldığı prim desteği verme kararını eleştirerek, “Bugüne kadar alınan pansuman tedbirlerin hiçbir işe yaramadığını gördük. Bundan sonra da yaramayacak. Şayet basına yansıyan destek haberleri doğruysa bu da üreticinin derdine kesinlikle çare olmayacak.” Diye konuştu.
ESK’nın yıllardır yapamadığını yine Cumhurbaşkanını “düşünmüş’’ diyen Başevirgen, “Cumhurbaşkanı vatandaşın Ramazan ayı boyunca ucuz et yiyebilmesi için Tarım ve Orman Bakanlığına ve ESK’ya talimat vermiş. Buna göre besicilerin hayvanlarını ESK’da kestirmesi için hayvan başına ayrıca 2500 lira prim ödemesi yapılacak. Ödenmesi düşünülen 2500 lira prim ise Hazine’den karşılanacak. Bu kapsamda 100 bin hayvan kesimi öngörülürken, Hazine’den ESK’ya toplamda 250 milyon lira kaynak ayrılacak. Şayet basına yansıyan haberler doğruysa bu tedbirler yine yetersiz kalacak” Dedi.
“ ESK’nın Şu Anki Kesim Fiyatları Dikkate Alındığında Destek Primi Miktarı Oldukça Yetersizdir.”
Destek kapsamında ESK tarafından alımı taahhüt edilen 100 bin hayvanın yaklaşık 30.000 ton et demek olduğunu söyleyen Bekir Başevirgen, “Bahsedilen miktar ülkemizin bir aylık tüketimini ancak karşılayabilmektedir. Şimdiden söylüyoruz, bahse konu destek ve söylenen miktarlar doğruysa üreticinin derdine çare olmayacağı çok açıktır. Çünkü ESK’nın şu anki kesim fiyatları dikkate alındığında söylenen destek primi miktarı oldukça yetersizdir.” Dedi.
“Tek Tek Hesapladık, Kim Hayvanını Zararına ESK’ya Satar?”
CHP Manisa Milletvekili Bekir Başevirgen, yetiştiricinin hayvanını ESK’ya satması halinde uğrayacağı zararı da hesapladı. Başevirgen, “300 kilo karkas veren bir hayvanın üreticiye maliyeti minimum 25 bin liradır. Yani kilo maliyeti 83 liradır. Buna karşılık ESK’nın dana kesim kilo fiyatı 60 lira, özel kombinalarda ise kesim fiyatı 87,14 liradır. Aradaki fark 27 lira civarında. Örneğin: Yetiştiricinin 300 kilo karkas et verecek bir danası var ve ESK da kestirmek istiyor. Bu işten zararı 8.142 liradır. Velev ki ESK hayvan başına 2500 lira destek vermeye başladı. Bu desteğin üreticiye getireceği kazanç 300 kiloluk bir karkasta kilo başına 8,3 lira olacaktır. Bu durumda bile aradaki fark özel kombinalar lehine 18,7 lira olur. Bu şartlarda yetiştiricinin 300 kilo karkas veren bir danasını ESK’ ya satması halinde verilecek desteğe rağmen zararı 5.300 lira civarında olacaktır. Siz olsanız böyle bir tabloda 2500 lira prim veriyor diye hayvanınızı ESK’ya satar mısınız? Böyle destek olur mu? Daha küçük cüsseli örneğin 200 kilogramın altında et verebilecek sığırları olan üreticiler belki bu öneriye sıcak bakabilirler ama bunun dışındaki yetiştiricilerimiz zarar etmeme adına özel sektöre görece daha yüksek fiyatla hayvanlarını satmaya devam edecektir.” Diye konuştu.
“Et Fiyatları Tam Gaz Artmaya Devam Edecek”
CHP’li Başevirgen bu yılın ocak ayında maliyet hesapları yapmış ve yaz aylarında kuşbaşı kuzu etinin 150, kuşbaşı dana etinin 125 lira olacağını söylemişti. Başevirgen yaptığı değerlendirmede, “Rusya-Ukrayna savaşının etkisiyle girdi maliyetlerindeki artış et fiyatlarını bizim de öngöremediğimiz noktalara taşıdı. Temmuz ayında olması beklenen fiyatlara maalesef Nisan ayı itibariyle ulaşıldı. Et fiyatları tam gaz artmaya devam edecek. Arpa ve mısırdaki rekolte kaybı ve yaz aylarında gelen turist sayısına göre fiyatların nereye varacağı netleşecektir. “ diye konuştu.
“Daha Ucuz İkame Gıdalara Yönelim Arttı”
Tüketici boyutunda ise artan et fiyatları nedeniyle nispeten daha ucuz ikame gıdalara yönelimin giderek arttığını söyleyen Başevirgen, “Konjektürel yansımaların yanı sıra Giffen Paradoksu (çelişkisi) etkisi ile bakliyat, makarna, patates gibi nispeten ucuz olan ikame gıdalara yönelim giderek arttı ve bu ürünlerde de aşırı fiyat artışları gözlenmeye başlandı. Öyle ki yıllık kişi başı kırmızı et tüketimi 2019’da ortalama 12 kilo iken 2021 yılında 7 kiloya düştü. Kurdaki yükseliş, yüksek enflasyon ve alım gücündeki azalma nedeniyle 2022 yılında et tüketim miktarının 5 kilonun altına düşeceği öngörülmekte. Buna karşın makarna tüketimi yıllık bazda %20 oranında arttı. Tüm bunlar olurken hayvancılık sektöründe düzenleyici ve destekleyici bir rol üstlenmesi gereken kurum yani ESK hangi çözüm önerilerini sunuyor? Anlaşılacağı üzere vatandaşın derdine çözüm olmak yerine yine gariban üreticinin kazancını kısarak et-süt fiyatlarını baskılamaya çalışacaklar. Et Süt Kurumumuz işi gücü bırakmış iktidara şirin görünmek adına TÜİK ile birlikte et/süt enflasyonunu düşük göstermeye çalışıyor. “ diye konuştu.
“Görevi Yerli Üretimi ve Üreticiyi Desteklemek Olan ESK İthalat Sevdalısı Oldu”
Kurumun kuruluş amacında, devletin genel hayvancılık politikası çerçevesinde, hayvancılık sektöründe düzenleyici ve destekleyici bir rol üstlenmek, piyasa ekonomisi kuralları içerisinde tam rekabet koşullarının tesisine katkıda bulunmak ve kamu yararına yönelik faaliyetler sürdürmek ifadeleri yer aldığını söyleyen Başevirgen, “ Ne yazık ki bu Kurum, yasa ve mevzuatla kendisine tevdi edilmiş görev ve sorumluluklardan büyük sapmalar göstermiş. İşi besilik hayvan ithalatına aracılık yapmak, ülkedeki besiciler kan ağlarken başka ülke üreticilerinin etini ithal etmek ya da birilerinin gönlünü almak için olmadık ülkelerden 5-10 bin ton et almak noktasına taşımıştır. Bu süreçte iktidarı ve ilgili kurumu, besicilerimizi ithal hayvana yönlendirmemeleri konusunda çok kez uyardık. Et ithalatı yapmayın dedik, dinlemediler. Hayvan popülasyonumuzu öz kaynaklarımızla geliştirmeye çalışın dedik, paramız var ki ithal ediyoruz dediler. Artan maliyetlere rağmen düşük tutulan süt fiyatları yüzünden çok miktarda damızlık hayvanın kesime gideceğini söyledik, dikkate almadılar. Gelinen süreçte uyguladıkları yanlış politikaların sonucu, üretim ve talebin aynı anda azalmasına neden oldular ve çok sayıda üreticiyi işi tamamen bırakma aşamasına getirdiler. Maalesef on binlerce işsizin yanı sıra milyonlarca lira harcanarak yapılan besihanelerin boş ve atıl yapılara dönüşmesine sebep oldular. “ dedi.
“Özelleştirme Kararlarının Ne Kadar Yanlış Olduğunu Bugün Daha İyi Anlıyoruz”
CHP’li Başevirgen, “Ülkemiz hayvancılığını geliştirmek, sektörde standart oluşturmak, et ve süt sanayisinin gelişmesini sağlayarak istihdamı artırmak maksadıyla Et ve Balık Kurumu(EBK), Süt Endüstrisi Kurumu (SEK) ve Yem Sanayi(YEMSAN) gibi kuruluşlar kurulmuştu. Bu kuruluşların hayvancılık sektörünün kalkınmasında yadsınamaz faydaları olmuştu. Fakat 1990’ların başında ortaya çıkan tarımdaki özelleştirme furyası, bu alanda kurulmuş olan devlete ait fabrika ve tesislerin satılmasına veya kapatılmasına neden oldu. Ülke hayvancılığı ve ekonomisi açısından önemli görevler üstlenen EBK, alınan yanlış kararlar nedeniyle önce zarar eder konuma getirilmiş, zaman içerisinde de satılması için gerekli koşullar oluşturularak özelleştirmeye uygun hale getirilmiş ve maalesef 1993 yılında özelleştirilmiştir. Gelinen noktada alınmış olan bu özelleştirme kararlarının ne kadar yanlış olduğunu şimdi daha iyi anlıyoruz.” Diye konuştu.
"Birilerinin adamı olmayı seçenler günü geldiğinde bunun hesabını halka öderler."
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun sektörde oluşan derin kaygıları gidermek ve kamuoyunu bilgilendirmek adına bu kuruma ziyarette bulunduğunu ve yine içeri alınmadığını söyleyen Başevirgen, "Bilindiği üzere Genel Başkanımız Sayın Kemal Kılıçdaroğlu daha önce de TÜİK’e ziyarette bulunmuş ve içeri alınmamıştı. Genel Başkanımız yine kanunsuz ve manasız bir şekilde ESK’ya alınmadı. Devletin kurumları partizanca davranamaz ve halka hesap vermek zorundadır. Unutulmasın ki devletin bürokratı olmayıp halka rağmen birilerinin adamı olmayı seçenler günü geldiğinde bunun hesabını halka öderler." Diye konuştu.
