SARUHANLI - Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Abdullah Temizkan’ın yürütücülüğünü yaptığı “Kafkasya Kökenlilerin Hafıza Mekânları Üzerine Bir Araştırma” konulu çalışma, TÜBİTAK tarafından desteklenen projeler arasında yer aldı. Tarihi süreç içerisinde Türkiye'ye gelen ilk nesilden, şu an yaşayan dördüncü nesile kadar Kafkasya kökenlilerin Anadolu'ya entegrasyonları, geçirdikleri kültürel değişimi, diasporalarsam ve kimliklerini muhafaza etmek için yürüttükleri mücadelelerini araştıran proje ekibi; Türkiye’de farklı illerde yaşayan Kafkasya kökenli 600 kişi ile yapılan yüz yüze görüşme neticesinde önemli verilere ulaşarak, bu insanların kimliklerini ve kültürlerini yaşatmak için hangi sembollere, hangi kültürel kodlara tutunduklarını, algılarını hangi hafıza mekânları üzerine inşa ettiklerini ortaya koydu.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “TÜBİTAK ULAKBİM tarafından hazırlanan üniversitelerin performans göstergelerinde üniversitemiz Türkiye birincisi oldu. Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü öğretim üyesi Prof. Dr. Abdullah Temizkan’ın yürütücülüğünü yaptığı çalışma da TÜBİTAK tarafından desteklenen üniversitemiz projelerinden birisi oldu. Araştırma üniversitesi olma hedefimiz doğrultusunda akademisyenlerimizden beklentimiz farklı disiplinlerden araştırmacılarla multidisipliner çalışmalar yürütmeleridir. Bu projemizde farklı üniversitelerden ve farklı disiplinlerden araştırmacılar da görev alıyor. Bu tür çalışmaların üniversitemizin 2023 vizyonuna ve araştırma üniversitesi hedefine önemli katkı sunacağına inanıyorum. Kafkasya özelinde Türk dünyasına ve Türk tarihine kaynak oluşturacak nitelikte bir çalışmayı literatüre kazandıran, ayrıca üniversitemizin TÜBİTAK destekli projelerde Türkiye birincisi olma başarısında sunduğu katkı dolayısıyla başta Prof. Dr. Abdullah Temizkan hocamız olmak üzere proje ekibini tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum” diye konuştu.
“Yakın tarihe ve bugüne odaklanan proje”
Projenin içeriği, yöntemi, hazırlama süreci ve çıktıları ile ilgili bilgi veren Prof. Dr. Abdullah Temizkan, “Kafkasya Kökenlilerin Hafıza Mekânları Üzerine Bir Araştırma” konulu araştırmamız, kökleri itibariyle tarihsel olmakla birlikte ele alınan tarihsel sürecin sonunda yakın tarihe ve bugüne odaklanan bir proje. Projede, Kafkasya’da Ruslara karşı yürütülen mücadelenin kaybedilmesi sonucu Osmanlı topraklarına göçen ya da sürgün edilen etnik toplulukların serencamını sadece arşiv kayıtları üzerinden değil bunun yanında diğer sosyal bilimlerin metotlarını da kullanarak anlamaya çalıştık. Kafkasya’dan gelen ilk nesilden, bugün Türkiye’de yaşayan dördüncü nesle kadar yaşanan tarihî vetire içerisinde, bu topraklara entegrasyonları, geçirdikleri kültürel değişim, diasporalaşma gibi süreçlerde kimliklerini muhafaza etmek için yürüttükleri mücadelelere odaklandık” diye konuştu.
“Farklı illerden 600 Kafkasya kökenli kişi ile görüşüldü”
Proje kapsamında farklı illerden 600 civarında Kafkasya kökenli kişi ile yüz yüze görüşmeler yaptıklarını ifade eden Prof. Dr. Abdullah Temizkan, “Projemizdeki araştırmacılar ve bursiyer öğrencilerle birlikte Bolu-Düzce, Sivas-Yıldızeli ve Kayseri-Pınarbaşı’nın yanı sıra Ankara, İstanbul ve İzmir’de
600 civarında Kafkasya kökenli insanla yüz yüze görüşmeler yaptık. Bu görüşmelerden elde ettiğimiz verileri tasnif ederek kendi teorik çerçevemize uygun bir şekilde analiz edip bir sonuca ulaşmaya ve olabildiğince gerçekçi bir fotoğraf çekmeye çalıştık. Proje sürecinde bir çalıştay ve onunla eş zamanlı olarak bir fotoğraf sergisi düzenledik. Henüz proje sonuçlanmadan bir uluslararası ve bir ulusal kongreye katılım sağladık. Proje sonrasında çalıştay bildirilerini lisansüstü öğrencilere hitap edecek şekilde kitaplaştırdık. Ayrıca AHCI tarafından taranan uluslararası hakemli dergide bir makale yayımladık. Önümüzdeki süreçte bu projeden bir doktora tezi ile buna ilaveten bir kitap ve birkaç makale ve bildiri daha üretmeyi hedefliyoruz. Bu araştırma ile ülkemiz sosyal bilimine katkı sunduğumuz gibi istihdam ettiğimiz iki doktora bir de yüksek lisans öğrencisine burs vererek geleceğin bilim adamlarının yetişmesine de katkı sunduk. Umarız sadece ülkemiz sosyal bilimlerine değil genel olarak dünya yürütülen sosyal bilimler çalışmalarına küçük de olsa bir katkımız olmuştur” dedi.
Yürütücülüğünü Prof. Dr. Abdullah Temizkan’ın yaptığı, Prof. Dr. Yahya Kemal Taştan, Doç. Dr. Beycan Hocaoğlu, doktora öğrencileri Didem Çatalkılıç ve Tuğba Erdem ile Yüksek Lisanas Öğrencisi İsmet Demir’in proje ekibinde yer aldığı çalışmanın danışmanlığını ise Doç. Dr. Halil Saim Parladır ve Doç. Dr. Mehmet Ersal yaptı.
